KRAKOWSKI RYNEK* WCIĄŻ ROŚNIE! (*powierzchni biurowej)

Pozycja Warszawy, która może pochwalić się posiadaniem ponad 60% (prawie 4 mln metrów kwadratowych) powierzchni na rynku nieruchomości komercyjnych w Polsce, jest raczej niezagrożona, jednak dynamiczny przyrost powierzchni biurowej oferowanej w Krakowie (obecnie ponad 0,5 mln metrów kwadratowych) zwraca uwagę całego świata.

Jeszcze w roku 2003 ilość nowoczesnych budynków biurowych w tym mieście, niezależnie od wielkości i jakości, można było policzyć na palcach jednej ręki. Awangardą na raczkującym rynku nieruchomości komercyjnych były budynki Euromarketu przy Rondzie Ofiar Katynia z 16 000 m2 powierzchni do wynajęcia, pierwszy budynek Centrum Biurowego Lubicz w centrum miasta (z taką samą powierzchnią) oraz Buma Square przy ul. Wadowickiej (30 000 m2).

Poza kilkoma dużymi międzynarodowymi korporacjami, jak Philip Morris, Shell i BP, które planowały przeniesienie do Krakowa centrów operacyjnych na Polskę i Europę oraz ekspansją firm audytorskich i doradczych, miasto zaczęło przyciągać także firmy takie jak Cap Gemini i IBM, które wywarły ogromny wpływ na pojawienie się Krakowa na mapie lokalizacji pożądanych przez BPO (centra outsourcingowe). I to właśnie wzrost zapotrzebowania na powierzchnie biurowe wygenerowany przez centra outsourcingowe pchnął rynek o krok dalej, zachęcając zagraniczne firmy deweloperskie i inwestycyjne do zwrócenia uwagi na regionalny, niewielki wówczas rynek.

Pierwszym, który dostrzegł potencjał rynku i szybko wybudował 3 biurowce przy ul. Armii Krajowej oraz Centrum Biurowe Kazimierz tuż przy Galerii Kazimierz, był izraelski deweloper GTC. W tym samym czasie lokalny deweloper BUMA ruszył z realizacją projektów Rondo i Onyx. Tempa nabrały też prace w Kraków Business Park w Zabierzowie, przy lotnisku w Balicach, gdzie realizowano koncepcję parku biurowego zlokalizowanego poza miastem; gwałtownie wzrosła też ilość powierzchni biurowej w zachodniej części miasta, w specjalnej strefie ekonomicznej na Czyżynach. Gdy rynek krakowski zaczynał dojrzewać (lata 2005 – 2007) na horyzoncie pojawił się kryzys ekonomiczny.

Skutki kryzysu finansowego wywołanego przez upadek Lehman Brothers były tak głębokie, że pomimo tego, iż Kraków był postrzegany jako tania lokalizacja dla firm, duże przedsiębiorstwa nie chciały narażać się na ponoszenie krótkotrwałych kosztów przeprowadzki, nawet w obliczu ewidentnych korzyści długoterminowych. W efekcie wykorzystanie powierzchni biurowej w roku 2009 drastycznie zmalało a niektórzy deweloperzy ustalili wyjściowe ceny najmu poniżej 10 EUR za m.kw. (obecnie ceny powróciły do przyzwoitej ale rozsądnej stawki 14 EUR/m.kw.) tylko po to, by zwabić potencjalnych najemców i zapełnić przestrzeń. Dla deweloperów i inwestorów trwało to wieki, ale w końcu, po stosunkowo krótkim okresie nadpodaży, krakowski rynek odbił się szybko, w dodatku tym razem w znacznie większym tempie i z dużo większym wolumenem powierzchni.

Globalne marki, jak State Street, UBS, Cisco, Alexander Mann i Brown Brothers Harriman kontynuowały wejście na rynek krakowski, zwiększając swoje znaczenie jako najemców, podczas gdy międzynarodowi inwestorzy z Irlandii (Avestus), Węgier (Tri-Granit), Szwecji (Skanska) i Holandii (East-West) a także lokalni krakowscy deweloperzy, jak BUMA, ruszyli z realizacją projektów obiektów o powierzchni wielu tysięcy metrów każdy – w ciągu ostatnich 3 lat.

Wszystko to sprawiło, że obecnie Kraków oceniany jest jako jedna z 10 najlepszych lokalizacji dla oustsourcingu na świecie. Międzynarodowi inwestorzy, jak hiszpański fundusz Azora, kupili ostatnio budynek Avatar od Echo Investment Group oraz Green Office od BUMY, a absolwenci z całej Europy świadomie przenoszą się do Krakowa ze względu na możliwości zatrudnienia. Reasumując, krakowski rynek nieruchomości komercyjnych jest lata świetlne od swoich skromnych początków w późnych latach dziewięćdziesiątych i ma znakomite perspektywy na przyszłość.